Ramazan Ayında Baklava Geleneği

Baklava geleneği geçmişten günümüze devam eden bir kültürdür. Bu geleneğin oluşmasında, Ramazan ayında artan baklava tüketiminin etkisi büyük. Osmanlı sarayının en gözde tatlısı olan baklavanın Ramazan ayında halka dağıtılması giderek yaygınlaşmasını sağladı. Ve nesilden nesile devam eden lezzet serüvenini başlattı. Bu yazımızda Ramazan ayında baklava geleneği hakkında merak edilen konuları kısaca ele alacağız. 

Baklavanın Kısa Tarihçesi

Baklavaya benzeyen en eski tatlı Roma mutfağındaki plasentadır. Bu tatlı, MÖ 2. yüzyıla tarihlenir ve pişmiş hamurun balla kaplanmasıyla yapılır. Antik Çağda plakous kelimesi, Latincedeki plasentanın yerine kullanılmıştır. Bazı akademisyenler, plakousun çeşitlerinden birinin Türk baklavası ile aynı olduğunu iddia eder.

Baklavaya dair başka teoriler de mevcut. Örneğin Hasan el-Bağdadi, lauzinaqı baklavaya benzeyen bir tatlı olarak tanımlar. Oysa lauzinaqın farklı bir tatlı olduğunu savunan birçok araştırmacı var. Bu nedenle baklava geleneği çeşitli tartışmalara konu olan bir gelenektir. Ayrıca Özbek ve Tatar mutfağında da baklavaya benzer tatlılar mevcut. Nitekim bazı kaynaklar bu tatlıların Türk kökenli olduğunu ve Orta Asya'da ortaya çıktığını belirtir.

Baklava kelimesinin kökeni de bu iddiaları destekler nitelikte. Çünkü baklava kelimesi Türkçe kökenlidir. Eski Türkçede baklağu veya baklağı şeklinde geçer. Kelimenin Türkçe oluşuna dair bir kanıt da hamurun açılmasında kullanılan oklava kelimesinin eski dilde oklağa, oklağu, okla, oklağı gibi çeşitli kullanımlarıyla 1500 yılından önceki yazılı eserlerde bulunmasıdır. 

Osmanlı Mutfağında Baklava

Osmanlı döneminde, tatlı yemenin ve dağıtmanın bir gelenek olduğu bilinir. Doğumdan ölüme kadar her olayda Türk kültüründe tatlılar önemli bir yer tutardı. Bu sebeple Osmanlı saray mutfağında tatlı ve şekerli yiyecekler oldukça değerliydi. Bu yiyeceklerin en başında da baklava geliyordu.

Osmanlı mutfağında baklava geleneği bağlamında bildiğimiz Gaziantep baklavasının haricinde pek çok baklava çeşidi mevcuttu. Bunların arasında baklava yufkasının üstüne kavun ezmesi yayılarak fırında pişirilen kavun baklavası da vardı. Ayrıca pirinçle yapılan bir muhallebi kullanılarak pişirilen pirinç baklavası da vardı. 

Saray mutfağında her çeşit tatlının yapımı için farklı ustalar görevlendirilirdi. Örneğin hamur işleri ekmekçiler tarafından hazırlanır ve fırınlarda pişirilirdi. Özellikle Ramazan ayı, bayram günleri ve yeniçerilere ulufe dağıtıldığı günlerde baklava yapımı için pirezenan olarak bilinen ustalar görevlendirilirdi. Baklava geleneği oluşumunda böyle birçok ustanın hünerli parmaklarının etkisi mevcut.

Zengin Osmanlı saray mutfağında birçok tatlı çeşidi vardı. Fakat sarayda en fazla tercih edilen tatlı baklavaydı. Bu bakımdan Osmanlı’da baklava geleneği iftar, bayram ve ziyafet sofralarının vazgeçilmezleri arasındaydı. Günümüzde Gaziantep baklavası da bayram ve özel günlerin olmazsa olmazlarından biri konumunda.

Bir Osmanlı Geleneği: Baklava Alayı

Baklava Alayı her Ramazan'ın 15. günü İstanbul'da yaşanan bir ritüeldi. Bu tarihte yeniçerilere ve halka saray baklavası ikram edilirdi. Yeniçeriler saraya alınıp baklava tepsilerinin önüne sıralanırdı. Silahtar ağa, birinci bölük defterinde kayıtlı olan padişah için ilk tepsiyi alırdı. Sonrasında her bölükten iki kişi, kendi baklava tepsilerini yeşil boyalı sırıklara geçirirdi. Ardından diğer bütün askerler baklavalarını alırdı.

Yeşil sırıklara geçirilmiş baklava tepsileri orta kapıdan dışarı çıkarılırdı. Ardından her bölük, neşeli bir alay eşliğinde baklava tepsileriyle Sultanahmet Meydanı’na doğru ilerlerdi. Yeniçerilerin Baklava Alayı İstanbul halkı tarafından büyük merakla beklenirdi. Yollar, alayın geçeceği sırada halk tarafından doldurulurdu. Tepsilerle peştamallar ertesi sabah saray mutfağına geri gönderilirdi. 

Son Baklava Alayı, yeniçeri ocağının kaldırılmasından önce, 21 Nisan 1826 tarihinde gerçekleştirildi. Buna rağmen halkın baklavaya olan sevgisi hiç azalmadı. Baklava geleneği hâlâ geçmiş ve günümüz arasında bir lezzet köprüsü olarak varlığını sürdürüyor.

Geleneksel Baklava Lezzeti celebiogullari.com’da!

Geleneksel baklava lezzetini günümüze taşıyan Çelebioğulları, baklava denildiğinde akla ilk gelen markalardan biridir. Baklava malzemelerinin seçilmesinden tatlının şerbetlenmesine kadar tüm aşamalarda gösterdiği titizlik ürünlerinin lezzetini artırıyor. 

Siz de bu geleneksel lezzeti Çelebioğulları ayrıcalığıyla ve uygun fiyat avantajıyla deneyimleyebilirsiniz. Online satış sitesi celebiogullari.com.tr adresini ziyaret ederek damak zevkinize uygun baklava ve diğer geleneksel lezzetleri sipariş verebilirsiniz.